Việc sử dụng xe động cơ xăng hay dầu luôn khiến nhiều chúng ta hay bị nhầm lẫn. Vậy điểm khác biệt giữa động cơ dầu và động cơ xăng là gì? Cùng chúng tôi tham khảo bài viết “Cách nhận biết xe chạy xăng hay dầu cho người mới lái”.
Mitsubishi Pajero Sport- Một dòng xe tiêu biểu chạy bằng động cơ diesel
Xe ô tô có thể sử được dụng động cơ điện, động cơ dùng năng lượng hóa lỏng (diesel, xăng), động cơ khí ga,.. Tuy nhiên động cơ điện không phổ biến bằng động cơ xăng/gas và động cơ dầu bởi sự linh hoạt và giá cả của nó đã khiền hai dòng dộng cơ này chiếm khoảng 75% trong tổng số các loại xe nâng.
Một số phương tiện sử dụng động cơ diesel: xe khách, xe bus, xe tải và một số dòng xe thể thao đa dụng SUV như Misubishi Triton, Toyota Hilux đặc biệt nó được sử dụng trên xe nâng và các thiết bị máy móc trong ngành công nghiệp nâng hạ, trong khi đó động cơ xăng ít được sử dụng trong các ngành công nghiệp nâng hạ bỡi tính kinh tế của nó không bằng xe dầu vì hiện nay giá nhiên liệu xăng vẫn cao hơn so với dầu diesel. Còn động cơ xăng gas sử dụng hầu hết ở các dòng xe cá nhân, loại nhỏ vì yếu tố môi trường, sạch sẽ được người dùng ưu tiên và đánh giá cao.
Vậy động cơ xăng và động cơ diesel khác nhau ở chỗ nào?
Chevrolet Spark thuộc top xe ít hao xăng trên thị trường
Động cơ xăng và dầu đều có điểm chung là sử dụng nhiên liệu hóa lỏng đồng thời đều là động cơ đốt trong và vận hành theo 4 kỳ: nạp – nén – nổ – xả tương ứng với 2 vòng quay của trục khuỷu động cơ. Trên các động cơ thế hệ mới ngày nay hệ thống phun xăng trực tiếp (GDI) có nguyên lý cơ bản giống với động cơ diesel. Hiện nay Hãng xe Huyndai của Hàn Quốc đang tiến hành phát triển động cơ xăng/gas không cần hệ thống đánh lửa như những động cơ xăng truyền thống trước đây, tuy mới là thử nghiệm nhưng đã được các chuyên gia đánh giá cao công nghệ này.
Toyota Fortuner- hệ thống động cơ diesel
Điểm khác nhau cơ bản giữa động cơ xăng và diesel
Về điểm khác nhau căn bản giữa hai động cơ xăng và động cơ dầu diesel nằm ở 3 đặc điểm như sau: loại nhiên liệu sử dụng, hệ thống cung cấp và kiểu đốt cháy nhiên liệu. Đối với động cơ xăng dùng bộ chế hòa khí hoặc ngày nay thường dùng phun xăng điện tử, đơn thuần thì hỗn hợp xăng/gas + không khí được hòa trộn trước khi đi vào buồng đốt của động cơ .
Trong khi đó, ở động cơ sử dụng nhiên liệu dầu diesel thì được đặc trưng bởi trị số cetan (trị số tự cháy) và trên thị trường hiện nay loại được sử dụng phổ biến là DO 0,05%S. Chính những đặc tính khác nhau của 2 loại nhiên liệu xăng/gas và dầu diesel mà hệ thống cung cấp nhiên liệu của hai loại động cơ này có những điểm khác nhau căn bản.
Kia Morning- Hệ thống động cơ xăng được ưa chuộng trên thị trường
Động cơ xăng/gas sử dụng nhiên liệu xăng được đặc trưng bởi trị số octan (đối với nhiên liệu xăng). Hiện nay, ở nước ta và một số nước trên thế giới có 4 loại xăng có trị số octan khác nhau như: xăng A95 có trị số octan 95 loại này dùng cho các động cơ xăng có tỷ số nén trên 9,5:1; xăng A92 có trị số octan 92 loại này dùng cho các động cơ xăng có tỷ số nén 9,5:1; xăng A83 có trị số octan 83 sử dụng cho các động cơ có tỷ số nén 8:1, tuy nhiên loại xăng A83 này đã không được sử dụng trên thị trường việt Nam cũng như trên thế giới vì mức độ ô nhiễm sẽ rất cao không tốt cho môi trường. loại cuối cùng là xăng sinh học E5, một hỗn hợp của xăng A95 pha 5% ethanol.
Điểm khác nhau về cách vận hành của hệ thống động cơ xăng và diesel
Quá trình cung cấp nhiên liệu của động cơ xăng xảy ra là loại tạo hỗn hợp cháy (gồm xăng và không khí) trên đường ống nạp (gồm cả chế hòa khí và phun xăng điện tử) nhưng ở động cơ dầu diesel thì nhiên liệu dầu diesel được trộn trực tiếp với không khí ngay trong xy-lanh quá trình này xảy ra rất hài hòa và dường như cùng thời điểm. Tuy nhiên, trong động cơ chay bằng xăng/gas, hỗn hợp không khí và nhiên liệu được đưa vào động cơ để thực hiện chu kì nén sau đó được kích nổ nhờ bu-gi đánh lửa tạo nên quá trình cháy, dãn nở không khí và sinh công. Vì vậy nên động cơ xăng có thêm hệ thống đánh lửa.
Hyundai SantaFe đang sử dụng động cơ diesel
Còn đối với động cơ chạy nhiên liệu dầu diesel thì khác: sau dầu được đẩy vào kim phun nhiên liệu tiếp theo là thực hiện phun với tốc độ và áp suất cao kết hợp với buồng xoáy lốc trên đỉnh piston tạo ra hỗn hợp nhiên liệu và không khí . Hỗn hợp này được pit tong nén với 1 tỷ số nén rất cao và tự bốc cháy, dãn nở và sinh công.
Các hướng nghiên cứu chính để cải thiện động cơ diesel tập trung vào nâng cao năng lực và nâng cao số vòng quay tối đa và giảm độ rung. Để đạt được các mục tiêu trên các chuyên gia đặt hệ thống máy nén tuabin tăng áp lực và khối lượng của không khí trong buồng đốt dẫn đến nâng cao năng lực của động cơ. Mặt khác, hệ thống Common Rail (CDI) (như các mẫu Mercedes GLK hay Mitsubishi Triton) có khả năng hoàn thành quá trình phun bằng cách điều khiển điện tử và làm cho nhiên liệu (phun áp lực) giúp đốt cháy hoàn hảo hơn.
Vậy nên sử dụng hệ thống động cơ xăng hay diesel?
Ngoài những ưu điểm thì động cơ diesel còn tồn tại một số hạn chế so với động cơ xăng: nếu so sánh hai loại động cơ xăng và diesel có cùng công suất thì trọng lượng động cơ diesel lớn hơn động cơ xăng; tỷ số nén của động cơ diesel lớn, vật liệu và công nghệ chế tạo hệ thống cung cấp nhiên liệu (bơm cao áp) đòi hỏi cao hơn, do đó động cơ diesel đắt tiền hơn động cơ xăng; tốc độ động cơ diesel thấp hơn động cơ xăng; độ ồn lớn và khí thải của động cơ diesel chứa nhiều muội than hơn của động cơ xăng.
Xét về hiệu suất, hiệu suất của động cơ chạy bằng nhiên liệu diesel là lớn hơn so với động cơ nhiên liệu xăng/khí khoảng 1,5 lần. Tính tiết kiệm nhiên liệu, động cơ diesel là rẻ hơn so với xăng, 1 lít dầu diesel trong khi bị đốt cháy hoàn toàn về 8.755 calo trong 1 lít xăng khi bị đốt cháy hoàn toàn về 8.140 calo. Công suất tiêu thụ nhiên liệu diesel là 200-285g/kWh động cơ xăng nhỏ hơn là 260-380g/kWh.
Hyundai i10 sử dụng hệ thống động cơ xăng
Tỷ số nén, vật liệu và công nghệ chế tạo hệ thống cung cấp nhiên liệu đòi hỏi cao hơn do đó động cơ diesel đắt tiền hơn động cơ xăng.
Trên cùng một dòng của một nhà sản xuất xe hơi đó, nếu có hai tùy chọn động cơ xăng và động cơ diesel với dung tích xi lanh tương đương, họ từng có những lợi thế riêng của họ. Động cơ xăng thông thường đạt được rpm cao nhanh hơn và dung lượng lớn hơn, tăng tốc để tốt hơn. Trong khi đó, động cơ diesel thường có vòng quay thấp hơn tối đa, khả năng tăng tốc nhưng thấp hơn so với động cơ xăng có mô-men xoắn cao hơn nên lực kéo lớn hơn ở rpm thấp hơn.